Vanuit imkerverenigingen merken we dat er veel behoefte is naar informatie “hoe te starten” om te zorgen dat we met z’n allen de opmars en verdichting van de Aziatische hoornaar kunnen stoppen. Daarvoor het het voorkomen dat er nieuwe koninginnen uitvliegen in het najaar de enige mogelijkheid. Naast dat de Aziatische hoornaar als invasieve exoot een bedreiging is voor de imkerij, is deze soort ook een gevaar voor inheemse insecten.

Natuurlijk is het super dat er zoveel mensen mee aan de slag willen! Dit overzichtskaartje geeft aan waar in 2022 er waarnemingen zijn gedaan. Door op de hokjes te klikken, krijg je meer info over die waarnemingen daar. Door de datum aan te passen, kun je de waarnemingen van dit jaar te zien krijgen. Deze link is voor het jaar 2023.

Enkele tips voor als jullie (ook) aan de slag willen gaan:
1) Kijk met z’n allen tijdens een “imkercafé” naar de bijvoorbeeld de webinar die Daan Drukker, Rob Voesten, Theo Zeegers en René Janssen in opdracht van de Provincie Limburg (ism IVN) en later voor NBV (te zien in het NBV ledengedeelte). hebben gegeven: de handout van deze powerpointpresentatie is hier te vinden: en een document met de gestelde vragen en hun antwoorden nav bovenstaande presentatie zijn hier te vinden.
Het artikel dat we schreven voor Bijenhouden 2022(4) is hier te vinden. Een overzicht van de informatie voor Nederland is ook te vinden op de speciale pagina over Aziatische hoornaars van de NBV.
2) zorg dat in het voorjaar (eind feb/ begin maart) de rondvliegende koninginnen worden gevangen. Let op: Europese hoornaars hoeven echt niet dood! Dit gebeurd vaak in blinde paniek en is nergens voor nodig. De vallen zijn zelf te maken, zoals via deze link met ook daarbij veel meer informatie en ook deze link te vinden is. Ook (deels) zelf printen is een optie.
3) zorg dat lokaal in de media bekend is dat Aziatische hoornaars embryo nesten maken in schuurtjes en vogelhuisjes. Laat mensen die melden; deze nesten moeten bestreden worden wanneer de koningin erin zit (anders heeft het geen nut en maakt ze een nieuw nest). Dit it tot ongeveer half juni, daarna zoeken ze vaak een boom op om en groot nest te maken. Meldingen laten stroomlijnen via Waarneming.nl gaat het handigste. Daarvoor kan iedereen dit aanmeldformulier gebruiken; een foto toevoegen is werkelijk handig omdat anders validatie nauwelijks te doen is. De waarnemingen zijn hier te bekijken en te sorteren per datum en provincie:
4) bij meldingen van Aziatische hoornaars: maak de werksters van de Aziatische hoornaar niet dood, die heb je nodig het nest te vinden! Zoek dan ook het nest, dat zorgt voor het stoppen van aanvallen op bijenkasten maar nog belangrijker: geen verspreiding van de soort uit dat nest! Dit nest kan zoals gezegd in (spouwmuren en daken van) gebouwen, nestkasten en schuurtjes zijn, maar vanaf eind juni ook hoog in de boom (en masten, lantaarnpalen en aan gebouwen). Samen zoeken kan sneller gaat. Door het ophangen van wiekpotten waar dieren zijn gezien (rottend fruit, klimop, sneeuwbes, honingdauw), heb je ze sneller op een wiekpot. Een wiekpot kan Trappit (R) of een mengels van pils/witte wijn/suiker in 2:2:1 gedaan worden. De rieren vangen en ze op het lont van de wiekpot zetten kan ook. Het voordeel van een wiekpot is, dat je de wiekpotmethode kan gebruiken. Merk daarbij de dieren met een acrylstift, bijenmerkstift of bijenmerkjes en meet de tijd hoe lang het duurt voordat een dier terug is. De eerste meting zegt niets; dan is het dier vooral ook aan het poetsen geweest. Daarna is de steleregel 1 minuut is ongeveer 100 meter, maar 8.5 minuut kan ook 1.4 km zijn. Informatie over Aziatische hoornaars van het VBI met de wiekpotmethode en hopelijk ook snel de Verplaatsingsmethode (dier steeds verplaatsen, loslaten en ophalen op oude plek) goed uitgelegd. In een pilot voor de Provincies Noord-Brabant en Limburg is onder meer de inzet van zenders in 2022 getest en succesvol bevonden door Rob Voesten van NatuurlijkRob en René Janssen van Bionet Natuuronderzoek. Deze inzet heeft 28 nesten opgeleverd met zenders van 0.15gr (14 nesten) & 0.18gr (2 nesten) Nanopin van Lotek (aan te zetten met een bij te kopen activator; oogjes er zelf aanlijmen); 0.26gr (6 nesten) (oogjes zitten er al aan) en 0.32gr (4 nesten) (oogjes er zelf aanlijmen) zenders van Telemetrie-Service Dessau.
5) Voor het uitwisselen van informatie en tips uit Nederland, is de Facebookgroep Opsporing Aziatische hoornaar Nederland handig; alsook die van Vespawatchers omdat ze in Vlaanderen al veel meer nesten hebben (en dus meer overlast en daarmee ook meer ervaring met de soort.
6) Het bestrijden van nesten is niet eenvoudig. Draag altijd beschermende kleding (een hoornaarpak; een imkerpak biedt vaak onvoldoende bescherming), een bril tegen gifspuiten in de ogen en een helm (tegen prikken in je hoofd door je pak en dikkere rubberhandschoenen. Leren bijenhandschoenen zijn onvoldoende. In 2022 zijn de meesten nesten eerst afgezogen met een Milwaukee accurugzakstofzuiger, waarna we het nest afzaagden en deze in de ging om daarna ook de koningin te kunnen doden. Door de hitte sterven de Aziatische hoornaars in de accustofzuiger. Eén volle accu is nodig voor een groter nest. Zorg altijd voor een reserve binnen handbereik. Ook hebben we gebruikgemaakt van een tot 32m uitbreidbare lans van AirAdik met Diatomeeenaarde wat tevens een vorm van mechanische bestrijding is.